Wielka Puszcza (z niem. Grosse Wildnis, wildnis - pustkowie) - średniowieczne określenie kronikarzy na wyludniony puszczański obszar, położony na kresach państwa zakonnego, graniczący od południowego wschodu z Litwą , a od południa z Mazowszem. Wcześniej zamieszkany był przez Galindów (dlatego nazywany bywa także Puszczą Galindzką) oraz Jaćwingów.

Teren Puszczy Galindzkiej zamieszkiwał pruski lud Galindów. Od wielu lat wśród historyków i archeologów powszechna jest opinia, że kres, zarówno Galindom, jak i lasom, które były środowiskiem ich życia, położyła ekspansja krzyżacka oraz prowadzona przez Zakon Krzyżacki rabunkowa gospodarka leśna i systematyczna akcja kolonizacyjna rozpoczęta w XIV wieku. Wyniki najnowszych badań paleobotanicznych wskazują, że trwałe wylesienie sporych powierzchni tej puszczy nastąpiło przez Galindów już w X-XI wieku.

Po pokonaniu Galindów, początkowo wyludniony obszar Wielkiej Puszczy rozciągał się w całych południowych Prusach i na pograniczu prusko-mazowieckim i prusko-litewskim. Po podboju przez Zakon Prus Górnych i Warmii w XIV wieku stopniowo był kolonizowany od zachodu i północy. Na mocy pokoju mełneńskiego z 1422 roku wytyczono granice między Państwem zakonnym, Polską a Litwą, co dało początek zorganizowanemu osadnictwu.

W XV wieku nieskolonizowany obszar Wielkiej Puszczy obejmował komturie (później starostwa w Prusach Książęcych od 1525 r.): piskie, ełckie, straduńskie, zelkowskie i węgoborskie (węgorzewskie).

Pierwsza faza kolonizacja Wielkiej Puszczy w XV i XVI w. odbywała na południu z dużym udziałem ludności polskiej z Mazowsza (Mazurzy), stąd z czasem obszar ten został nazwany "Pruskim Mazowszem" lub "Pruskimi Mazurami";, a potem skrótowo Mazurami . Jej wschodnią i północną część natomiast zasiedlali również osadnicy litewscy i żmudzcy, stad znana jest jako Litwa Pruska . Duża część osadników pochodziła również z wcześniej zasiedlonych obszarów Prus

Drugą fazę kolonizacji tych obszarów leśnych w Prusach Książęcych (a później w Królestwie Prus ) realizowano w ramach osadnictwa szkatułowego od połowy XVII wieku.

Południowa część Wielkiej Puszczy należąca do Mazowsza stała się znana jako "Zagajnica", a później Puszcza Kurpiowska i była kolonizowana dopiero od II połowy XVII wieku przez osadników z innych części Mazowsza oraz Mazurów z Prus (zwanych "Prusikami").

Po dawnym kompleksie leśnym zostały współcześnie:

1. Puszcza Piska
2. Puszcza Borecka
3. Puszcza Romincka
4. Puszcza Nidzicka
5. Puszcza Napiwodzko-Ramucka
6. Puszcza Kurpiowska