Historia

Dzisiejsze sołectwo powstało w ramach kolonizacji Wielkiej Puszczy, której znaczny obszar stanowiła Galindia. Wieś ziemiańska, dobra służebne w posiadaniu drobnego rycerstwa (tak zwani wolni, ziemianie w język staropolskim), z obowiązkiem służby rycerskiej (zbrojnej). W XV w. wieś zapisywana w dokumentach jako Witke, Różańce, Rosenitz, Roseintze.

W 1452 wymieniane jako dobra służebne Witka Sokołowskiego. Przywilej lokacyjny na 20 łanów na prawie magdeburskim z obowiązkiem jednej służby zbrojnej, wystawiony został w 1481 r. przez komtura bałgijskiego Erasma von Reitzensteina. Dobra nazywane w tym czasie Różańcami, leżące między wsią Rogale, a granicą z Mazowszem, otrzymał Paweł Sokół. W tym czasie sołectwo należało do parafii w Drygałach (prokuratoria piska). Po roku 1550 Sołectwo należało do parafii w Różyńsku.
Tereny sołectwa Sokoły Jeziorne znajdowały się w przeszłości kolejno: od ok. roku 960 r. do 1279 r. na Ziemiach Prusów, od ok. 1283 r. do 1530 r. w Państwie Zakonu Krzyżackiego, od ok. 1531 r. do 1778 r. w Prusach Książęcych, od ok. 1769 r. do 1793 r. w Królestwie Pruskim, od ok. 1795 r. do 1918 r. w Prusach, od 1918 r. do 1939 r. w Niemczech (Republika Weimarska), a od 1945 r. znajdują się na terenie Polski.

Dzieje miejscowości

Dzisiejsze sołectwo jako osada było wymieniana już w 1452 roku przy okazji lokacji Skarżyna jako własność niejakiego Witka Sokołowskiego. Osobny przywilej Sokoły Jeziorne otrzymały w 1481 roku, kiedy to 20 łanów na prawie magdeburskim nadano Pawłowi Sokołowi; nazywano je wówczas Różańcami (Roseintze).
Wieś początkowo należała do parafii ewangelickiej w Drygałach , a od około 1550 roku do parafii pw. św. Szczepana w Różyńsku Wielkim ; w 1902 roku włączono ją do nowo utworzonej parafii w Skarżynie .
Sokoły Jeziorne mają charakter wsi rolniczo-turystycznej. Nad Jeziorem Borowym znajduje się wiele domków letniskowych. Aktualnie wieś jest siedzibą sołectwa.

Historia
W 1874 roku Sokollen został włączony do nowo utworzonego powiatu Grossrosen.

Liczba mieszkańców Sokollen wynosiła 188 w 1910 r., do 1939 r. zmniejszyła się nieznacznie  do 174.

Zgodnie z postanowieniami traktatu wersalskiego ludność okręgu Allenstein, do którego należał Sokollen, głosowała 11 lipca 1920 r. za kontynuacją przynależności państwowej do Prus Wschodnich (a tym samym do Niemiec) lub przyłączeniem do Polski. W Sokollen 140 mieszkańców głosowało za pozostaniem w Prusach Wschodnich; Polska nie otrzymała żadnego głosu

1 września 1935 r. Sokollen zostało przemianowane na „Rosensee” z powodów politycznych i ideologicznych, aby odwrócić się od obco brzmiących nazw miejscowości. Dziesięć lat później, w wyniku wojny z południowymi Prusami Wschodnimi, miasto znalazło się w granicach Polski i otrzymało polską nazwę „Sokoły Jeziorno”, później „Sokoły Jeziorne”, co z grubsza odpowiada wcześniejszej niemieckiej formie nazwy „ Sokollen am See". Wieś jest akt. siedzibą sołectwa i wsią w sieci gmin miejsko-wiejskich Biała Piska w powiecie piskim, do 1998 województwie suwalskim, a od tego czasu w województwie warmińsko-mazurskim.

Religia
Przed 1945 rokiem prawie w całości protestancka ludność Sokollen należała do parafii kościoła Skarzinnen[7] (1938 do 1945: Richtenberg, pol. Skarżyn), należącej do okręgu kościelnego Johannisburg (Pisz) w prowincji kościelnej Prus Wschodnich, Kościół Związku Staropruskiego. Kościół parafialny nielicznych mieszkańców katolików znajdował się w mieście Johannisburg w diecezji warmińskiej.

Od 1945 roku dla większości katolickich mieszkańców Sokoły Jeziorne kościół parafialny jest dawnym kościołem protestanckim w Skarżynie. Należy do dekanatu Biała Piska w diecezji ełckiej Kościoła katolickiego w Polsce.
Biała Piska jest także siedzibą parafii wyznawców kościoła protestanckiego. Jest filią parafii w Piszu w diecezji mazurskiej Kościoła ewangelicko-augsburskiego w Polsce.

1. Nazwa w latach 1938-45:Rosensee.
2. Niepoprawnie acz powszechnie: Sokoły-Jeziorno. Taka nazwa widnieje nawet w niektórych urzędowych dokumentach.
3. W początkach swojego istnienia, wieś nosiła kilka różnych nazw. Białuński odnosi tu zapisy Witke (1452 - pol. *Witki, być może od wymienianego w nadaniach Witka Sokołowskiego) i Wsentz (1471, niejasne). Inną nazwą tej wsi była Roseintze (1481), być może pol. Różańce, chociaż możliwa też jest interpretacja bałtycka, z tym samym rdzeniem, co w toponimie Rożyńsk. Do tej ostatniej nazwy nawiązuje n. nadana w czasach hitlerowskich (oczywiście, w mocno zniemczonej formie).
4. Dla odróżnienia od sąsiednich Sokół (p. wyżej), w przedwojennej literaturze stosowano dookreślenie Sokoły nad Jeziorem (według niemieckiego Sokollen am See), co po wojnie usystematyzowano jako Sokoły Jeziorne(błędnie: Sokoły-Jeziorno - brak uzasadnienia dla tego typu złożenia).
5. Gwarowo: Sokou̯ï.